Kılavuz Geldi, Kontenjanlar Görünür Oldu!

11 Gündür merakla beklenen 2025 Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Ön Kılavuzu nihayet yayımlandı. 19 Temmuz’da sınav sonuçlarının açıklanmasının ardından tüm adaylar bu yıl üniversitelerin öğrenci alacak programlarını ve bunlar için ayrılan kontenjanları merakla ve sabırsızlıkla bekliyorlardı. Zira hem nereleri seçebileceklerini görmek hem de olası kontenjan değişimleri ile kârda mı yoksa zararda mı olduklarını anlamak için bu kılavuz en lüzumlu ilk belge.

GECİKME, SÜRECİ YAVAŞLATTI, KONTENJANLAR MERAK KONUSU OLDU!

Kılavuzun gecikmesi ile birlikte aslında sonuçların açıklanmasından tercih işlemlerinin tamamlanmasına kadar 25 günlük bir süre oluştu. Bu YKS tarihindeki en uzun süre. Ancak bunun 10 günü kılavuz bilgilerinden yoksun geçtiği için pratikte sürenin uzun olması çok da bir fayda sağlamadı. Adaylar bu dönemde sadece üniversite ve fuar ziyaretleriyle tercihe zihni bir ön hazırlık yapmış oldular. Listeler genel olarak bu 10 günlük zaman dilimi içinde şekillenmedi. Adaylar şanslarının artıp azaldığını görerek aslında nihai listelerini oluşturuyorlar. İşte tercih kılavuzunun kontenjan değişiklikleri tablosunu bu ihtiyaca cevap vermek üzere hazırladık ve yazının sonunda genelden özele bilginize sunduk. Bu linkleri tıklayarak geçen yılla bu yılı kıyaslayan özet ve ayrıntılı tablolara erişebilirsiniz.

Şimdi dilerseniz tercih işlemlerinin bazı temel kurallarını ve inceliklerini konuşalım.

TERCİH TAKVİM GÜNCELLENDİ!

Resmi tercih girişlerinin yapılabilmesi için sınav sonuçlarının açıklandığı gün takvim 30 Temmuz – 11 Ağustos olarak ilan edilmişti ama YÖK’teki kılavuzu yayıma hazırlama sürecinin şimdiye değin hiç olmadığı kadar aksaması ÖSYM’nin tercih takvimini yeniden belirlemesine neden oldu. Yeni durumda resmi tercih girişleri 1 Ağustos Cuma günü başlayacak ve 13 Ağustos Çarşamba gecesi 23.59’da tamamlanacak. Adaylar bu tarihler arasında oluşturdukları listelerin girişini ÖSYM’nin Aday İşlemleri Sistemi’ne (AİS) yapacaklar. Girişi tamamlanan ve öğrencinin aynı ekranda bizzat onayladığı tercihler sisteme kazasız belasız aktarılmış olacak.

BU İŞİ SON DAKİKAYA BIRAKMAYIN!

Tercih giriş işlemlerinde onayında son dakikaya kalmamanız önemli. Zira tüm işlemler online olarak yapılabildiği için son dakikada olası bir erişim sorunu halinde belki de tüm emekleriniz çöpe gidecek. Bu nedenle son güne ve son dakikaya bırakmamanızı önemle hatırlatalım.

SON GÜNE KADAR DEĞİŞİKLİK HAKKINA SAHİPSİNİZ!

Tercih giriş işlemleri süresi boyunca bir girişi yaptıktan ve onayladıktan sonra da listeye ekleme, çıkarma ve yer değişikliği yapabiliyorsunuz. Her farklı işlem sonrasında onay butonuna basmanız yetiyor.

PROGRAM KODLARINI GİRERKEN HATA YAPMAYIN!

Tercih girişlerinde ÖSYM’nin her bir program için belirlediği 9 haneli program kodunu kullanmanız gerekiyor. Giriş ekranına bu kodu girdiğinizde girişini yaptığınız programın ayrıntılı künye bilgilerini görebiliyorsunuz. Burada en sık yapılan hataların özellikle vakıf üniversitelerinin burslu ya da yarı burslu ve ücretli programlarını girerken yaşayabileceğiniz olası dikkatsizlikler. Bazen burslu programı seçtiğinizi zannedip yüzde 50 indirimli bir programın kodunu girebiliyorsunuz. Son tahlilde bu kodların yeniden gözden geçirilmesi ve giriş esnasında ekranda beliren program künyesinin seçtiğiniz programa ait olduğunu dikkatle kontrol etmeniz gerekiyor.

24 TERCİHTE SAYI VE OKUL SINIRI YOK!

Tercih işlemini dileyen öğrenci tek tercih ile de tamamlayabilir, 24 tercih hakkının tamamını da kullanabilir. Tüm tercihlerini aynı anda da girebilir, farklı zamanlarda eksiklerini de tamamlayabilir. Bir tercih listesinin tamamını lisans programları oluşturacağı gibi tamamı 2 yıllık önlisans programlarından da oluşabilir. Dileyen aday her ikisinin de içinde bulunduğu programlardan kombin bir tercih de yapabilir. Özetle bir 4 yıllık ya da 2 yıllık kısıtı yok.

İSTEKLERİNİZ EN AZ PUANINIZ VE SIRANIZ KADAR ÖNEMLİ!

Tercih listeleri tamamen isteklerinize uygun okullardan oluşmalı, istemediğiniz, hayalini kurmadığınız bir programa o listede asla yer vermemelisiniz. Puan ve sıralama değerlerine çok da bağlı kalmaksızın oluşturduğunuz nihai listeyi en çok istediğiniz programdan en az istediğiniz programa kadar istek sıranıza uygun bir sıralama ile giriş yapmanızı öneririz. Ölü tercih efsanesini çok da önemsemeyin. Yerleştirme sonuçlarının açıklandığı gün “keşke bir altta yer alan okula yerleşseydim” dediğiniz her tercih yanlış tercihtir.

PROGRAMLARIN ÖZEL KOŞULLARINI SAKIN ES GEÇMEYİN!

Tercih etmek istediğiniz programların sizden bazı özel bilgi belge ve durum isteyeceğini de unutmamalısınız. Asıl listenizde yer alan her programın özel koşullarını karşılayıp karşılamadığınızı mutlaka özel koşul maddelerini okuyarak öğreniniz. Bir program bazen sizin boy ve kilo kriterinize gerek duyabilir, sağlık raporu gibi özel bir belge isteyebilir, sınava farklı bir dilden girmeyi koşul olarak sunabilir, eğitim süresinin bir kısmında yurt dışına gitmeyi gerektiren bir program olabilir. Hatta sadece kızların ya da sadece erkeklerin seçebileceği bir program da olabilir. Tüm bu özel ayrıntılar da en az kod ve bölüm kadar önemli ve dikkat etmeniz gereken hususların başında gelir.

TERCİHLERİNİZİ GENİŞ BİR MAKAS İÇİNDEN BELİRLEYİN!

Her yıl okulların puan ve sıralama değerlerinde diğer yıla göre artış ya da azalışların yaşanması olasıdır. Bir programa yönelim arttıysa yani çok tercih edilmeye başlandıysa puan ve sıralaması yükselir, yerleşmek önceki yıla göre zorlaşabilir, tersine azaldıysa puan ve sıralaması düşer ve yerleşme şansı da bir önceki yıla göre daha kolay bir hal alabilir. Eğer yıl içinde bir kontenjan eksilmesi ya da artması yaşanmamışsa genel olarak devlet üniversitelerinde bir yıldan diğer yıla büyük sıralama sapmaları yaşanmaz. Her yıl yakın sıralama değerleri oluşur. Vakıf üniversitelerinin özellikle burslu programlarında kontenjanların kısıtlı olması nedeniyle daha sürpriz sonuçlarla karşılaşabilirsiniz. Bu nedenle makası ne kadar geniş alırsanız şansınızı daha artıracak bir liste oluşturmuş olursunuz.

PUANLARDAN UZAK DURUN, YERLEŞTİRME SIRALARINA ODAKLANIN!

Genel tercihlerde temel referansınız puanlar değil sıralamalar olmalıdır. Zira sınavın zorluk kolaylık derecesine göre bir yıldan diğer yıla puanlardaki sapma her zaman sizi yanıltabilirken, sıralamalar daha güvenilir bir veri karşınıza çıkarır. Okulların taban puanlarında daha radikal değişiklik görebilirken taban sıraların da yıldan yıla büyük sürprizlerle karşılaşmazsınız. Sürpriz olasılığı düşük bir parametreyi kullanmak her zaman daha sağlıklıdır.

PUAN VE SIRALAR HER YIL SIFIRDAN OLUŞUR!

Tercihlerinizi oluştururken kullanacağınız kılavuzdaki programların sıralama verileri bu yıla değil önceki yıla aittir. Doğal olarak bu yıl o programa yerleşecek olan adaylar bu okulların bu yıla ait taban puan ve sıralarını belirler. Gelecek yıl tercih yapacak adaylar da bu yıl siz yerleşirken oluşan sıralama değerlerini kullanarak sıralamalarının gücüne uygun programları listelerine alacaklar.

ÜST BAŞARI SIRALARINDAN BAŞLAYIN, LİSTENİN SONUNU SAĞLAMA ALIN!

Tercihleriniz kendi sıralamanızdan başlayarak daha alt sıradaki okullardan seçebileceğiniz gibi olası puan ve sıralama düşmesi halinde yerleşme şansınızı artıracak ve yerleştiğinizde sizi daha mutlu edecek yüksek sıralı programlardan da listenize almanızın bir sakıncası yok. Her listenin üst sıraları başarı düzeyi sizinkinden biraz daha yüksek ve sizi daha çok utlu edebilecek programları kapsamayı hak eder. 3 – 5 tercihinizin sizin performansınızın üstünde olması kalanların sizin performansınızın bulunduğu sıralama bölgelerinde ve bir kısmının da olası bir trafik sıkışması halinde sizi açıkta bırakmayacak kadar daha alt sıralama dilimlerinde olması yararlı olur. Bulunduğunuz sıralama değerine göre ve tercih yapacağınız puan türüne göre başlama ve bitiş noktalarınız değişebilir. Bunun için bir sabit belirlemek yanıltabilir. Üst tercihler için bir sınır koymasak da alt tercihlerin kendi sıralama değerlerimizin yüzde 30-40 daha altında olması hiç fena olmaz. Örneğin 20 binlik sıralamada bir adaysanız tercihinizin sonunu 28 hatta 30 binde bağlamanız yararlı olur. Elbette tüm tercihleriniz bu alt sırada olmak zorunda değil ama en azından sonlara yerleşme garantisi yüksek bir kaç program almak kötü sürprizler yaşamanızın da önüne geçer.

TERCİHLERİNİZ TANE TANE OLSUN, LAPAYA DÖNDÜRMEYİN!

Her bir tercihinizin arasında anlamlı sıralama farkları da olması yararlı olur. 24 Tercihin 23’ünü kendi sırasına çok yakın programlardan doldurup en alta sıralamasının oldukça altında bir program yazan aday her ne kadar fiili olarak 24 tercih yapmış olsa da pratikte 2 veya 3 tercih yapmış gibi bir değerlendirme algoritmasının içine düşebilir. Bu nedenle her bir tercihiz arasında anlamlı sıralama farklarının olmasını gözetmeniz iyi olur.

ŞİRENİZİ KAPTIRMAYIN GÜVENLİĞİNİZE ÖNEM VERİN!

Girişler tamamen adayın ve ailesinin gözetim ve denetimine tabidir. Tercihlerin girişinden ve güvenliğinden de adayın bizatihi kendisi sorumludur. Bu nedenle giriş ve şifre güvenliğine de azami dikkat etmenizi tavsiye ederim. Sizin yerinize bir başkasının giriş yapması halinde oluşabilecek tüm olumsuz durumlardan bizzat siz sorumlu olursunuz. Bu nedenle gerek lise ve kursların gerekse üniversitelerin tercih merkezlerinde girişlerinizin sizin bilginiz dışında yapılmasına asla izin vermeyin. ÖSYM ya da e-devlet şifrenizi herhangi biri ile paylaşmayın. Şüphelendiğiniz bir durum yaşandığında yeniden sisteme giriş yapıp sizin izniniz dışında bir işlem yapılıp yapılmadığını kontrol edin ve varsa sorun tercih süreci içinde düzeltin. Unutmayın ki tercih süreci bittikten sonra hiçbir değişiklik yapamazsınız.

Şimdilik aklıma gelen ve önemli gördüğüm hususları sizinle paylaştım.

KÂRDA MISINIZ, ZARARDA MI?

İkinci paragrafta da belirttiğimiz gibi şimdi kontenjanlarda son durum ne oldu? Hangileri arttı? Hangileri azaldı? Yeni durumda hangi bölümleri seçerken kârda hangilerini seçerken zarardayız? Kâr zarar konusuna ilişkin kişisel analiz ve yorumlarımı ilerleyen yazılarımda anlatacağım. Süreç boyunca beraberiz. Deneyimlerimi paylaşmaya devam edeceğim.

ÇOKÇA GÖRÜŞ ALIN, TERCİH SİMSARLARINDAN UZAK DURUN!

Sizden bir istirhamım var ki; tüm değerlendirme ve analizlerimiz ne kadar deneyimli olsak da ne kadar uzman olsak da hata payı içerir. Tercih süreci genelde herkesin kendi deneyimlerinden imbiklenmiş bilgilerin gölgesinde yürütülen bir süreçtir. Bir çok uzman görüşüne başvurmanız elbette yararlıdır. Ancak bu dönemde çok büyük bir kakofoniye de (ses ve bilgi kirliliğine) maruz kalabilirsiniz. Amiyane tabirle her kafadan bir sesin çıktığı bir tercih süreci yaşayabilirsiniz. Zira ülkemizde çoğu kişi siyasi analiz, futbol yorumculuğu ve üniversite tercihleri konusunda uzmanlık sergilemeyi ve görüş bildirmeyi de çok sever. Lütfen gelen bilginin kim tarafından ve hangi uzmanlık bilgisi ile söylendiğini dikkate alın. Her söz ve yönlendirmeyi mutlaka sorgulayın. Sosyal mecralarda dönen bilgilerin tamamının doğru olamayabileceği gerçeğini asla unutmayın. Bu süreci ganimet bilip sizlere uzman desteği vermek isteyen fırsatçılara da geleceğinizi emanet etmeyin. Güven tesis etmeyen kişilerle tercihlerinizi konuşmayın. Olasılık hesabı gerektiren konularda kesin hüküm cümleleri kuran kişilerden uzak durun. Kendi önyargıları ile sizin saf ve temiz hislerinizi istismar eden şahıslarla selamı kesin.

YENİ DOSYALAR DA GELECEK…

Sazı elime alınca bırakmayan Doğu Anadolulu halk ozanı gibi uzattım yine biliyorum. Murat Çobanoğlu merhumu rahmetle analım bu vesileyle. Şimdi aşağıdaki dosyaları artık güvenle indirip inceleyebilirsiniz. Bunlar daha başlangıç. Zaman içinde hem genel hem de özel kontenjan türleri için pek çok ayrıntılı dosya, belge ve raporu sizlerle bu platform üzerinden paylaşacağım. Paylaştığım her dosya, her belge bila bedel kamunun malıdır ve kamuya aittir. Bunlar üzerinden çıkar sağlamaya çalışanlardan da uzak durun lütfen. Bu dosyaları paylaşmak isteyenler referans göstererek elbette ücretsiz paylaşabilirler. Emek hırsızlığı hiç yapmadım, yapanlardan da nefret ederim. Bu kadarını söyleyeyim, yeter!

ÖZET KONTENJAN TABLOLARI